دانلود جزوه بازرگانی بین الملل دکتر محمد حقیقی pdf

قسمتی از بخش های مهم جزوه بازرگانی بین الملل دکتر محمد حقیقی :

نظریه هکچر – اهلین

تئوری ریکاردو این نکته را در مورد تاکید قرار می دهد که مزیت نسبی کشورها در تولید و تجارت کالاها ناشی از تفاوت در بهره وری آنهاست. اینکه آیا هند نسبت به ایران در تولید برنج برتری دارد، یا کشور غنا از کره جنوبی در تولید کاکائو کارآمدتر است یا نه، به این بستگی پیدا می کند که این کشورها تا چه نیروی کار بین کشورها تعیین کننده مزیت رقابتی می باشد. تفاوت های بهره وری در کشورها الگوهای تجارت بین الملل را شکل میدهد.

هکچر و اهلین ((دو اقتصاددان سوئدی)) استدلال نمودند که مزیت نسبی از تفاوت در میزان بهره مندی کشورها از منابع ملی (عوامل طبیعی تولید) حاصل می شود. منظور آنها از این عوامل به طور مشخص زمین، کار و سرمایه بود.

کشورها از نظر میزان برخورداری از منابع تولید متفاوت هستند. در نتیجه هزینه های عوامل تولید آنها متفاوت می شود. هر چه یک عامل تولید فراوان تر باشد هزینه تامین آن کمتر می شود.

بر پایه نظریه هکچر و اهلین ، کشورها کالاهایی را صادر میکنند که در تولید آنها از عوامل تولید فراوان کشور، به میزان زیادی استفاده شده است و در مقابل ، کالاهایی را وارد میکنند که در تولید آنها عوامل کمیاب آن کشور زیاد به کار رفته باشد. تئوری هکچر و اهلین کوشیده است تا الگوی تجارت بین الملل را آن گونه که در عرصه اقتصاد جهانی مشاده می کنیم توضیح دهد.

مقایسه نظریه ریکاردو – هکچر و اهلین

این دو اقتصاددان همانند ریکاردو تجارت آزاد را مفید می دانند، اما به جای تفاورت در بهره وری تولید، تفاوت در بهره وری از عوامل تولید را منشا مزیت نسبی کشورها می دانند و می توان گفت نظریه  وفور عوامل تولید با واقفیت های موجود سازگاری دارد.

نظریه هکچر- اهلین یکی از تئوری های بسیار تاثیر گذار در زمینه اقتصاد بین الملل محسوب می شود.

بسیاری از اقتصاددان ها ، بر تئوری ریکاردو ترجیح میدهند زیرا: فرضیات ساده کمتری در آن وجود دارد و بارها مورد آزمون قرار گرفته است. اما بر این باورند که تئوری به تنهایی نمی تواند الگوهای تجارت بین الملل را توضیح دهد و تئوری مزیت نسبی ریکاردو بهتر می تواند الگوهای تجارت خارجی را پیش بینی کند.

معماری لئونتیف

استدلال ائونتیف این بود که بر اساس نظریه وفور عوامل با توجه به این که آمریکا منابع مالی بیشتری نسبت به سایر کشورها در اختیار داشت، انتظار می رفت که صادر کننده کالاهای سرمایه بر، در مقابل وارد کننده کالاهای کاربر باشد. اما بر خلاف تصور مشاده می شد که صادرات این کشور کمتر از وارداتش از کالاهای سرمایه بر تشکیل گردیده اند چون نتایج مطالعات لئونیتف با پیش بینی های نظریه هکچر اهلین مغایرت پیدا میکرد، آن را معماری لئونتیف نامیدند.

نظریه سیکل عمر کالا

نظریه دوره عمر کالا در زمینه تجارت بین الملل در اواسط دهه ۱۹۶۰ بوسیله آقای ریماند ورنون ارائه شده است. ورنون در بررسی ها و مطالعات خود دریافت که اکثر محصولات ارائه شده مانند: اتومیل، کامپوترهای شخصی، مدارهای کامپیوتری و … در این قرن بیستم توسط شرکت های آمریکایی ابداع و ارائه گردیده است که به عقیده ایشان، وجود یک بازار بزرگ و تقاضای بالقوه زیاد در آمریکا، شرکتهای صنعتی را به تولید و ابداع محصولات جدید تشویق نموده است.

همچنین بالا بودن هزینه های تولید در این کشور، شرکتها و موسسات تولیدی را به نوآوری هایی ترغیب نموده که منجر به صرفه جویی در هزینه های تولید کرده است. در این مرحله شرکت های آمریکایی ترجیح می داده اند که تولید خود را در داخل کشور انجام دهند.

ارائه دهندگان این تئوری تلاش کرده اند تا جریان تجارت بین الملل و برخی از تغییر و تحولات بازرگانی بین المللی را با این نظریه تجزیه و تحلیل نمایند.

تحلیل نظریه سیکل کالا

روند رشد تولید و مصرف کالاهای جدید و تغییراتی که ناشی از ویژیگی های سیکل عمر آنها می باشد، بر الگوی تجارت جهانی و روند صادرات و واردات کشورها اثر می گذارد. هنگامی که کالای جدید دستخوش تغییر و تحولات می شود و از مرحله بلوغ به بعد تولید و صادرات آن در اختیار سایر کشورها قرار میگیرد.

آنگاه شرکت های پیشتاز آمریکایی یا صنعتی تمرکز خود را بر توسعه محصولات جدید می گذارند و در مراحل اولیه تولید و عرضه آنها برای خود موقعیت انحصاری ایجاد نموده از فرصت های بازار به خوبی استفاده می نمایند. پس از مدتی همان تغییر و تحولات که برای محصولات قبلی رخ داده بود برای محصولات جدید تکرار شده و فرآیند مذکور ادامه می یابد.

ارزیابی نظریه سیکل عمر کالا

این تئوری به طور آشکار انتقال برخی از صنایع پیشرفته و به بلوغ رسیده آمریکا را به کشورهایی که هزینه های مونتاژ و تولید کالاهای صنعتی در آنها پایین است توضیح می دهد.

برخی از خریداران آمریکایی، به تدریج کالاهای مورد نیاز خود را از کشورهایی که هزینه تولید آنها پایین تر بوده تامین نموده اند.

شرکتهای آمریکایی، انگلیسی ، ژاپنی به تدریج نقش خود را در برخی از کالاها از صادر کننده به وارد کننده تغییر داده اند.

تئوری سیکل عمر نارسایی هایی نیز دارد که عبارتند از:

ادعای ورنون در خصوص ابداع همه کالاهای جدید در آمریکا توسط تحلیل گران اروپایی و آسیایی نقد شده است زیرا اگر چه ممکن است در سال های ۱۹۷۵ – ۱۹۴۵ در آمریکا تولید یا ابداع شده است، اما استثنایهای زیادی نیز در این خصوص وجود دارد. علاوه بر این در سالهای اخیر شیوه تولید قطعات مختلف یک محصول در چند کشور با توجه به هزینه های تولید در جهت کاهش قیمت محصول نهایی منجر به پراکنده شدن مراکز عملیات تولیدی در میان کشورهای صنعتی شده است.

از سویی هر یک از تولید کنندگان ممکن است در تولید و عرضه یکی از این قطعات از نوعی مزیت نسبی برخوردار باشند و این باعث کاهش قیمت محصول نهایی می شود. لذا اگر چه ممکن است این تئوری برای توضیح الگوی تجارت بین الملل در دوره کوتاه تسلط جهانی آمریکا مفید باشد اما با تعیم آن با شرایط روز باید محدودیت های زیادی مراجعه می شود.

نظریه مزیت های پیشتاز بودن

تئوری جدید تجارت بین الملل در اوایل دهه ۱۹۷۰ مطرح شده است. توسعه این نظریه از آنجا آغاز می شود که اقتصاددان ها فرضیه بازدهی نزولی در زمینه تخصص گرایی را که در نظریات قبلی به آن اشاره شده بود مورد سوال قرار دادند.

طرفداران این تئوری بر این باورند:

در بسیاری از صنایع که امکان صرفه جویی مقیاس در آنها زیاد است، تخصص گرایی یا تولید تخصصی باعث افزایش بازدهی می شود. یعنی به موازات افزایش تولید ناشی از نخصص گرایی، توانایی کسب صرفه جویی مقیاس نیز بیشتر می شود و منجر به کاهش هزینه یک واحد محصول می شود.

(عمدتا صرفه جویی ناشی از مقیاس تولید از طریق تقسیم هزینه های ثابت بر تعداد بیشتری از واحد محصول محاسبه می شود.)

یه دلیل بالا بودن هزینه های ثابت تولید، در نتیجه بالا بودن صرفه جوئی های مقیاس، تقاضای جهانی تنها می تواند از تعداد معدودی از شرکتها حمایت کند.