8 نکته بسیار مهم که در مورد شرایط پرورش ماهی قزل آلا باید بدانید!

در این مطلب مهم ترین نکات پیرامون شرایط پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای کوچک یا بزرگ را به شما آموزش می دهیم تا مزرعه پربارتری داشته باشید.

بخش اول– فیلم های آموزشی

بخش دوم– توضیحات شرایط پرورش ماهی قزل آلا

به دلیل جلوگیری از زیاد شدن حجم این نوشته، کلیات اولیه و انواع ماهی قزل آلای قابل پرورش در ایران را در قالب یک جزوه pdf پنج صفحه ای برای دانلود شما قرار داده ایم. می توانید آن را دانلود کنید و اگر نیازی به دانستن کلیات ندارید ادامه مقاله را بخوانید:

دانلود pdf انواع ماهی های قزل آلا

توی این پک فوق العاده، روش پرورش ماهی قزل آلا رو به صورت اصولی یاد بگیر. پرورش ماهی قزل آلا اصول خاص خودشو داره اما با کمک این پک می تونی به درآمد فوق العاده بالا و بازدهی بی نظیر برسی. فقط 5 روز از وقتتو می گیره!

این ماهی در جاهایی که بستر شنی و آب شفاف ، سرد ، سرشار از اکسیژن می باشد اقدام به تخم ریزی می نماید . قزل آلا ی رنگین کمان می تواند حرارت بالاتر و اکسیژن کمتر را نسبت به سایر آزاد ماهیان تحمل نماید و در شرایط یکسان ، رشد سریعتری نسبت به قزل آلای قهوه ا ی دارد. تخمهای قزل آلا در ۸۲ روز و ۵ درجه کامل می شود اما همین عمل در حرارت ۱۰ درجه ۴۱ روز طول می کشد با دو برابر شدن دما همین ۲۰ درجه فقط در مدت ۵ روز کامل می شوند. قزل آلا ی رنگین کمان دیرتر از ماهی قزل آلای خال قرمز تخم ریزی می نماید.

البته امروزه واریته هایی حاصل گردیده که تخم ریزی آنها حتی جلوتر شروع می شود . بهترین درجه حرارت برای رشد و نمو و سلامت طبیعی آن ۱۲ سانتی گراد است (۷ تا ۹ دکتر عمادی) حال آنکه عالی ترین گرما برای رشد و نمو اقتصادی آن در صورت مناسب بودن کیفیت آب بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد ( عمدتا ۱۷ درجه سانتی گراد ) می باشد.

فصل تخم ریزی قزل آلا نسبت به محل و درجه حرارت متفاوت می باشد ماهی قزل آلای رودخانه ای و قزل آلای قهوه ای در پاییز و ماهی قزل آلای رنگین کمان در بهار تخم ریزی می نمایند . در برخی از رودخانه ها ی کالیفرنیا کمتر ماهی داز سال می باشد که حداقل نوعی ماهی قزل آلا یا ماهی آزاد تخم ریزی نکند.(عمادی)۱۳۶۰

ماهی قزل آلای یکساله و بالغ می تواند درجه حرارت بیشتر از ۲۰ درجه سانتی گراد را برای مدتی بدون آنکه متحمل آسیب شود به خوبی پشت سر بگذارد .به منظور تولید تخم خوب ماهی قزل آلا ی رنگین کمان بایستی حداقل ۶ ماه قبل از – تخم ریزی در اینکه بیشتر از ۳۰/۱۳ درجه سانتی گراد و ترجیحا بیشتر از ۲/۱۲ درجه سانتی گراد نباشد نگهداری شود(عمادی۱۳۶۰)

با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!

برای تولید ماهی قزل آلا ی رنگین کمان با سرعت رشد زیاد و تخم ریزی در سن ۲ سالگی در ۱۶ ماه اول بایستی آنها را در درجه حرارت نسبتا ثابت ۱۵ درجه سانتی گراد نگهداری کرده و هنگام رسیدن به سن بلوغ حرارت را به حداکثر ۲/۱۲ درجه سانتی گراد کاهش داد.

در ساخت استخرها باید نکاتی را مد نظر داشت:

بسیاری از ماهیان سرد آبی و معتدله دارای روده ای کوتاه می باشند این خاصیت مربوط به ماهیان گوشتخوار و همه چیز خوار است . این ماهیان به رژیم غذایی غیر زنده یا مصنوعی نیز عادت می کنند که البته در خصوص آزاد ماهی دریای خزر(Salmo troutta caspius) این تغییر رژیم به سختی امکان پذیر است بطوریکه حتی ماهی غیر زنده را هم نمی خورند. گوشتخواری این ماهیان سبب می شود تا رژیم غذایی آنها از لحاظ پروتئین های حیوانی غنی باشد و به همین علت تغذیه این ماهی گران تمام می شود.
ماهی قزل آلا فقط مقدار کمی از مواد نشاسته ای قابل هضم را مورد استفاده قرار می دهد ولی مواد چربی بهتر مورد استفاده قرار می گیرد.
در بعضی از گونه های آزاد ماهیان و قزل آلای دریاچه ای مواد چربی ممکن است به عنوان منبع انرژی تا ۲۰درصد از وزن خشک را به جای پروتئین و کربو هیدراتها تشکیل دهد.

انواع خوراک ها برای ماهی قزل آلا:

خوراکهای قزل آلا بر اساس روش تولید به دو دسته تر و خشک تقسیم می شوند. در خوراک تر که معمولا” در محل مزرعه تولید می شود با توجه به اینکه خوراک روزانه تولید شده ونیاز به نگهداری در انبار ندارد از خشک کن استفاده نکرده و به همین دلیل درصد رطوبت خوراک عموما” بالای ۲۰ درصد می باشد..

در گذشته نه چندان دور بسیاری از مزارع جهت تأمین پروتئین خوراک از ضایعات کشتارگاهی نیم پز و یا گاها” خام استفاده می نمودند که به دلیل گسترش آلودگی ممنوع اعلام شد.خوراک تر معمولا”ضریب تبدیلی بالای ۲ دارد. برای اطلاعات بیشتر راجب تغذیه ماهی قزل آلا، پی دی اف زیر را دانلود کنید:

جزوه pdf تغذیه ماهی قزل آلا

الف) دما
دمای مناسب جهت پرورش قزل آلا ۱۲ تا ۱۸ درجه سانتیگراد می باشد. البته مناسب ترین دما برای پرورش این ماهی ۱۵ درجه سانتیگراد است. دمای بالاتر و پایین تر از این محدوده باعث کاهش رشد می شود و دمای بالاتر از ۲۴ درجه موجب تلفات میگردد.

ب) یا اسیدیته آب PH

مناسبترین PH جهت پرورش قزل آلا ۸.۴ الی ۶.۸ می باشد.

ج) اکسیژن محلول
میزان اکسیزن محلول در آب به فاکتورهای متعددی از جمله ارتفاع، دما، شوری و… بستگی دارد ولی در هر حال اکسیژن خروجی نباید کمتر از ۵ میلیگرم در لیتر باشد. جهت افزایش اکسیژن محلول راههای متعدد وجود دارد از جمله استفاده از هواده ها که امروزه انواع مختلف داشته و عملکردهای متعدد دارند.

د) شوری

به طور کلی افزایش شوری آب موجب کاهش درجه اشباع اکسیژن می شود. آبهای شیرین دارای شوری ۰.۱ الی ۱PPM می باشند و ماهی قزل آلا تا شوری ۳۰ PPM را تحمل می کند. شوری به میزان ۱۰ PPM برای ماهی قزل آلا مناسب است.

ه) شفافیت
قزل آلا ماهی است شکارچی و گوشتخوار به همین دلیل شفافیت آب تاثیر بسزایی در رشد آن دارد به عبارت دیگر ماهی باید غذای خود را ببیند تا آنرا بخورد. به طور کلی در پرورش قزل آلا شفافیت باید تا کف استخر تامین شده باشد و میزان مواد معلق آن باید کمتر از ۳۰ میلیگرم در لیتر باشد.

رقم بندی از جمله کارهایی است که معمولا در همه استخرهای پرورش ماهی صورت می گیرد. علت آن هم این است که چون در زمان تغذیه ممکن است غذا به تمام ماهی ها به طور یکسان نرسدو یا در زمان رهاسازی بچه ماهی ها یک دست نبوده باشند پس از مدتی در ماهیها اختلاف وزن دیده می شود که در این صورت باید ماهیها رقم بندی شوند یعنی ماهیهای کوچک و بزرگ از یکدیگر جدا شوند. مهمترین دلایل آن بدین شرح است:

در جزوه پی دی اف زیر همه چیز را راجب استخر پرورش ماهی قزل آلا برای شما توضیح داده ایم:

جزوه pdf استخر پرورش ماهی قزل آلا

از نشانه ها وعلائم ظاهری بیماریهای ماهی قزل آلا در حوضچه های پرورش می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

تجمع گله بی حال در محل در ورودی ، خروجی و یا کنار دیواره ها ۲- کاهش اشتها ۳- حرکات ناموزون در هنگام شنا ۴- تیره گی رنگ بدن ویا بیرون زدن چشم ها ۵- پوسیدگی باله ها و یا ریزش فلسها ، قارچ زدگی و ایجاد شدن زخم بر روی بدن ماهی در حدود۲۰% از گله.

بیماری انگلی ایک (لکه سفید):

عامل بیماری انگل مژه دار بنام ایکتیوفیتریوس مولتی فیلس می باشد.

علائم: تغییر رنگ ماهی – تجمع ماهی در محل ورودی و خروجی و کنار دیواره های حوضچه – حرکات ناموزون و پرش – بی اشتهایی – ایجاد لکه های سفید در سراسر بدن .

بیماری باکتری استر پتوکوکوزیس:

عامل بیماری باکتری استرپتوگوک می باشد.

علائم: شنای عمودی – تیرگی رنگ بدن – بیرون زدگی چشم ها – زخم اطراف مخرج – حرکات ناموزون – آب آوردگی شکم

بیماری قارچی ساپرولگنیوزیس:

عامل بیماری قارچ ساپروگلینا پارازیتیکاوساپروگلنیا آکلنا می باشد.

علائم : زخم های اولیه پوستی به رنگ قهوه ای روشن همراه با برگنه های دایره ای یا هلالی شکل – رشته های قارچی – همچنین در رشته های آبشش – چشم ماهی و یا روی تخم ها نیز مشاهده می شود

علائم اولیه جداشده از افلاکسیکوزیس شامل رنگ پریدگی آبششها ، آسیب بافت خونی ، کاهش سرعت رشد و کاهش وزن می باشد . مصرف طولانی باعث ایجاد تومورهای کبدی و ایجاد زخم در کلیه و کاهش ایمنی در مقابل بیماریها می باشد. درصورت استفاده از خوراک بسیار آلوده می تواند ایجاد تلفات شدید همانند سایر مسمومیتها نماید.

بخش سوم– نکات دیگر

برای شروع کار نیاز نیست چندین هکتار زمین کشاورزی را به عنوان یک حوضچه پرورش ماهی در نظر بگیرید. پیش از هر چیزی باید دانش مورد نیاز پرورش ماهی کسب شود. این دانش و مهارت می‌تواند به صورت تجربی هم منتقل شود.

سعید رضایی دارنده حوضچه پرورش ماهی در کردان کرج می‌گوید: «با یک زمین صد متری هم می‌توان این کسب‌وکار را راه‌اندازی کرد. زیرا ماهی در دسته جانوارانی قرار می‌گیرد که مساحت کمی برای ادامه حیات نیاز دارند. ماهی نسبت به سایر موجودات پرورشی زمین کمتری برای رشد استفاده می‌کند.

هر ماهی کمتر از ۲/۰ متر مربع زمین برای رشد نیاز دارد. ضمن اینکه پرورش ماهی اغلب در اراضی درجه ۳ و ۴ غیر قابل استفاده در امر کشاورزی صورت می‌گیرد و یا اینکه از آب‌های داخلی مثل دریاچه‌های طبیعی و مصنوعی، رودخانه‌ها، آبگیرها و آب‌بندان ها برای پرورش ماهی استفاده می‌شود که اختلالی در امر کشاورزی ایجاد نخواهد کرد. برای تهیه زمین و راه‌اندازی حوضچه سرمایه‌ای بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون مورد نیاز است.»

به گفته وی «در صورت داشتن طرح توجیهی مناسب و سرمایه لازم (۳۰ درصد آورده شخص) برخی زمین‌های بایر و بلا‌استفاده یا زمین‌های سنگلاخی و صخره‌ای توسط سازمان جنگل‌ها و مراتع به افراد متقاضی واگذار می‌شود. امر راه‌اندازی یک مزرعه پرورش ماهی با ظرفیت تولید زیر ۲۰ تن در سال، توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین برای شروع باید کار را با این حجم تولید در نظر بگیرید که برای راه‌اندازی آن لا‌اقل به سرمایه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیون تومان احتیاج دارید، البته این مبلغ منهای هزینه‌های خرید زمین است.

هزینه‌ها شامل ساختمان اداری، انبار آذوقه، اتاقک نگهبانی، ساخت استخرها و کانال‌های ورودی و خروجی آب به مزرعه و نصب تجهیزات فنی مزرعه است، بنابراین از این مبلغ ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان برای احداث ساختمان اداری، انبار غذا و انبار لوازم و تجهیزات استفاده می‌شود (معمولا در مزارع پرورش ماهی به جای احداث ساختمان‌های مجزا از یک ساختمان دو طبقه که طبقه زیرین شامل انبار غذا و تجهیزات و طبقه دوم هم ساختمان اداری و دفتر فروش و یک اتاق استراحت است استفاده می‌شود).

ساخت اتاقک نگهبانی هم هزینه آنچنانی برایتان ندارد و کمتر از پنج میلیون تومان تمام می‌شود. مهم‌ترین قسمت کار ساخت و طراحی استخر‌هاست که معمولا در مزارع به‌صورت متداول از سه نوع استخر استفاده می‌شود؛ استخر‌های ۱×۱۰ برای نگهداری بچه ماهی‌های یک تا سه گرمی، استخر‌های ۵/۲ ×۲۰ برای نگهداری ماهیان پیش‌پرواری و استخرهای ۳×۳۰ متر برای نگهداری ماهیان پرواری. علاوه بر این، حدود پنج تا هفت میلیون تومان هم باید برای پمپ‌های برگشتی و تجهیزات آن هزینه کنید که برای استفاده در مواقع اضطراری یا در صورت کمبود منابع آبی می‌تواند خشی از مشکلات را برطرف سازد.»

کسب‌وکار با چه چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو است؟ صاحب کسب‌وکار چه ریسک‌هایی را باید به جان بخرد؟ این ریسک‌ها چگونه برطرف می‌شود؟

داوود رهبری صاحب استخر پرورش ماهی در شهریار می‌گوید: «پرورش ماهی بیشتر در مزارع و زمین‌های کشاورزی بزرگ انجام می‌شود تا در مصرف منابع به خصوص آب صرفه‌جویی شود، اما همین موضوع می‌تواند یکی از چالش‌ها و بحران‌های اصلی کار باشد. راه‌اندازی کسب‌وکار در یک فضای دور از شهر که میزان خسارت سیل، باران، طوفان و … فراوان است می‌تواند بخش قابل توجهی از سرمایه را از بین ببرد.

از سوی دیگر انواع بیماری‌ها هستند که ماهی‌ها را تهدید می‌کنند و به یکباره ممکن است تمامی سرمایه شناور در یک استخر پرورش ماهی از بین برود. متاسفانه بیماری‌های مختلفی هستند که ماهی‌ها را تهدید می‌کنند و به دلیل شرایط فیزیکی این آبزی به یک‌باره و در زمان بسیار کوتاهی ماهی‌ها از بین می‌روند از سوی دیگر در سال‌های اخیر پرورش ماهی قزل آلا از رونق بسیاری برخوردار شده و این موضوع بر مشکات بازاریابی و فروش تاثیر می‌گذارد. اما پس از مدیریت این مشکلات چالش بزرگی به نام نگهداری به وجود می‌آید.»

به گفته وی «ماهی‌ها پس از مدتی باید صید شده و از استخر خارج شوند اگر در زمان مناسب به فروش نرفته باشند باید فریز شده و به صورت یخ‌زده به بازار ارائه شوند. بیشتر پرورش‌دهندگان امکانات و ابزارهای مناسب این کار را در اختیار ندارند اگر این کار برون‌سپاری می‌شود که بازهم مشکلاتی را برای تولیدکننده به وجود می‌آورد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بازگشت سرمایه است.

هرگونه سوالی درزمینه پرورش ماهی قزل آلا یا دیگر ماهیان سردابی دارید در بخش نظرات با ما مطرح کنید تا به آن پاسخ دهیم.