خلاصه کتاب فراگرد تنظیم تا کنترل بودجه اسفندیار فرجوند ← کیفیت بسیار عالی از سامانه ۲۰ بگیر
بودجــه،اقتصاد و مدیریت :
ابزارهای بودجه ای :
۱- قدرت تصحیحی: دولت قسمتی از منابع خود را سالانه جهت ایجاد تغییرات در عادات مردم و مقدار و نوع مصارف آنها از کالا و خدمات تخصیص دهد.
۲- قدرت تعدیلی: با کاربرد آنها دولت قادر است قدرت خرید مردم را جابجا نموده و نابرابریهای موجود در توزیع درآمد و یا برخورداری مردم از امکانات رفاهی را در سطح کشور کاهش میدهد. از سه طریق : *اخذ مالیات تصاعدی*پرداخت یارانه به طبقات آسیب پذیر*توجه به نقاط محروم.
۳- قدرت تشویقی: قادر هستند بر حجم پس اندازها ،سرمایه گذاریهای تولیدی و سطح فعالیت های مردمی بیافزاید و در نتیجه باعث ارتقا سطح اشتغال ،تولید درآمد واقعی مردم و رفاه اجتماعی گردد. *نرخ سود بانکی*کاهش نرخ مالیات*
انواع کسر بودجه :
۱- کسری بودجه اداری: کسری است که در نتیجه فقدان سازمان صحیح اداری بوجود می آید .بدلیل عدم هماهنگی مخارج اداری اغلب حیف و میل است. و بدلیل سازمان غلط وصول درآمدها ، عدم صلاحیت کادر اداری ، انتخاب غلط سیستم مالیاتی کسری غیر معقول بوجود می آید.
۲- کسری بودجه ناشی از اوضاع اقتصادی: به علت فقدان هماهنگی و تقارن بین درآمدها و مخارج عمومی در بودجه بروز می کند . بیشتر به علت حساسیت اقلام درآمد و عدم حساسیت اقلام مخارج در برابر تغییر اوضاع اقتصادی .بر اثر نوسانات کوتاه مدت اقتصادی بصورت کاهش ملی- و براثر بلایای طبیعی و…
۳- کسر بودجه مربوط به ساختمان اقتصادی : عدم هماهنگی بین دخل و خرج عمومی در بلند مدت بروز می کند در نتیجه افزایش مخارج عمرانی به منظور تقویت زیر بناهای اقتصادی و اجتماعی بلند مدت –اقتصاد کشور از درجه توسعه نیافتگی به درجه توسعه یافتگی متمایل میشود.
راههای تامین کسری بودجه :
الف –دریافت وام از منابع داخلی: (برداشت از سیستم بانکی) (انتشار اوراق قرضه)
ب – دریافت وام از منابع خارجی: (دریافت وام از دولت خارجی)(دریافت وام از بخش خصوصی در کشورهای خارجی)(دریافت وام از موسسات بین المللی *صندوق پول)
ج- از طریق افزایش درآمدها و یا کاهش هزینه ها
آثار اقتصادی کسری بودجه :
باعث افزایش تقاضای کل میشود، تورم ، اگر مخارج مولد نباشد موجب استقراض میشود اگر اجرای سیاست مالی فعال باشد برای رهایی از رکود با ایجاد کسری بودجه سیاست مالی انبساطی دست پیدا میکند و آثار اقتصادی را به سمت اشتغال کامل هدایت میکند.
بودجه در حقیقت برنامه یکساله دولت است در قالب خط مشیها کلان میان مدت تنظیم میشود و بهترین وسیله برای نظارت و ارزیابی مدیریت دولت در سطوح مختلف از جمله ابزار مهم نظارتی مجلس بشمار میرود.
– مدیریت عبارت است از استفاده موثر و کارآمد از منابع عادی ، مالی و انسانی برای نیل به اهداف از پیش تعیین شده .
– استفاده موثر و کارآمد از منابع مادی ← موضوع بحث مدیریت صنعتی میباشد.
– بکارگیری صحیح منابع انسانی ← مطالعه مدیریت منابع انسانی
– استفاده صحیح و مطلوب از منابع مالی ← مدیریت مالی
– بودجه دولتی بخشی از مدیریت دولتی است.
– استفاده موثر در گرو تخصیص بهینه بودجه می باشد(.اثر بخشی)
– استفاده کارآمد وقتی تحقق مییابد که مصرف اعتبارات با رعایت صرفه جویی صورت پذیرد.(کارایی)
– وظایف مدیر: برنامه ریزی ، سازماندهی ، هماهنگی، هدایت ، کنترل
فرآیند بودجه: سیاستگذاری ، تهیه و تنظیم ، تصویب ، اجرا و نظارت
سازماندهی : فرآیند تقسیم کار و طبقه بندی وظایف و فعالیتها میان افراد و گروههای کاری و هماهنگی بین آنها تعریف شده است. تقسیم کار، اختیار، مسئولیت،تمرکز،سلسله مراتب
حجم عملیات پیش بینی شده :
طبقه بندی عملیاتی در بودجه : سطحی از عملیات مانند امور، فصل ، برنامه ، فعالیت و طرح را بوجود می آورد.
بودجه و هماهنگی : فرآیندی است که از طریق آن هدفها و فعالیتها واحدهای مختلف همسو وهم جهت میشوند و وحدت می یابند تا هدفهای کلی سازمان به نحو مطلوب تامین شوند.
بودجه و کنترل: فرآیندی است که طی آن عملکرد واقعی با مقاصد ، اهداف ،خط مشیها و استاندارد مورد تطبیق و مقایسه قرار گرفته و در صورت مشاهده انحراف ، اقدام اصلاحی به عمل میآید و مقاصد اهداف ،خط مشیها و استاندارد ها در مرحله برنامه ریزی تعیین میشوند.
کنترل :
۱- استقرار استاندارد با توجه به هدفها از پیش تعیین شده
۲- اندازه گیری عملکرد
۳- مقایسه عملکرد با استانداردهای تعیین شده و ارزیابی انحرافات
۴- اقدامات اصلاحی
انواع کنترل بر اساس زمان:
۱- کنترل قبل از عملیات
۲- کنترل حین عملیات
۳- کنترل بعد از عملیات
سیر تکامل بودجه :
مرحله اول: از سال ۱۲۲۱تا – ۱۲۳۵ تاکید بر ایجاد یک سیستم با کفایت برای کنترل هزینه ها و پیوند بین حسابداری و بودجه
مرحله دوم: توسعه بودجه عملیاتی استفاده از بودجه به عنوان ابزار مدیریت مالی بهبود مدیریت و برنامه ریزی
مرحله سوم: پیوند بین بودجه و برنامه به عنوان معیار برای تجزیه و تحلیل رفاه اقتصادی
مرحله چهارم: بواسطه پیچیدگی محیط سازمانها بوجود آمده باعث استفاده از بودجه بر مبنای صفر به عنوان ابزاری برای برنامه ریزی راهبردی گردیده است.
مسائل و مشکلات بودجه ریزی در ایران :
کلمات کلیدی :