10 نکته بسیار مهم قبل از راه اندازی گلخانه خیار (حتما بخوانید!)

در این پست بیش از 10 نکته مهم و کاربردی قبل از اینکه یک گلخانه خیار را راه اندازی کنید به شما یادآوری می کنیم تا بتوانید به درستی قدم به این کار بگذارید.

1- از کجا شروع کنیم؟

در ویدیوی زیر این موضوع توضیح داده شده است:

2- نکات مهم

در مناطق جنوبی ایران مانند خوزستان ، جیرفت و جنوب استان فارس این شرایط فراهم است و تعداد روزهای سرد و یخبندان ، زیاد نیست . اگر چند روزی هم هوا سر باشد رشد بوته خیار موقتا کاهش یافته یا متوقف می شود و پس از گرم شدن هوا به حال عادی بر می گردد. بدیهی است در این مناطق اگر در هوای سرد ، به خصوص شبها وسیله ای برای گرم کردن گلخانه تعبیه شود بوته های خیار به مراتب بهتر رشد کرده و محصول زودرس تر ، مرغوب تر و با فراوانی تولید می شود . عامل محدود کننده در جنوب ایران کوتاه بودن فصل سرد است و عملا نمی توان بیش از حدود 4 ماه پوشش پلاستیکی را روی گلخانه نگه داشت . بعد ها از این مدت با اینکه بوته های خیار در بهترین وضعیت تولید قرار دارد هوا در گلخانه به شدت گرم می شود و باید پوشش پلاستیکی را کنار زد.

توی این پک فوق العاده،لذت باغبانی رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! لذت باغبانی رو سریع یاد بگیر گلخونه خودتو راه بنداز یا حتی پول در بیار!

در نقاطی مانند تهران و ورامین ، اصفهان ، یزد ، کرج ، مشهد و غیره گرم کردن گلخانه در شبهای سرد و همچنین در روزهای ابری و بارانی ضروری است . در هنگام سرمای شدید ، حتی در روزهای آفتابی نیز گرم کردن گلخانه لازم می شود . بنابراین تهیه وسایل مناسب وکافی برای ایجاد گرما از ضروریات اصلی ایجاد گلخانه در این قبیل مناطق به شمار می آید.

پس از انتخاب بذر باید فکر نحوه کشت باشیم به طور کلی در مقابل ما دو راه برای کشت بذر قرار دارد. یکی کشت مستقیم و کشت به صورت خزانه که از این دو راه به خاطر صرفه جویی در استفاده از امکانات گلخانه ای و مراقبت بیشتر و بهتر تا جوانه زدن٬ بهتر است از کشت در خزانه بهره گیری کرد. برای کشت مستقیم زمین باید رطوبت کافی داشته و به اصطلاح گاورو باشد و بهتر است زیر و روی بذر به مقدار مورد نیاز بیته موس ریخته شود.

بهترین خاک برای کشت در گلدانهای نشاء ماده ای طبیعی به نام بیته موس می باشد که در بازار انواع خارجی و ایرانی آن یافت می شود.اگر محل قرار گرفتن سینی نشاء دارای ۳۰ درجه سانتی گراد حرارت بوده و نور و رطوبت کافی وجود داشته باشد پس از ۵ تا ۷ روز بذر جوانه می زند و چنانچه شرایط مناسب نبوده و عوامل نور و گرما و رطوبت به صورت دلخواه نباشد اولا در زمان جوانه زنی تاخیر ایجاد می شود و ثانیا در جریان رشد گیاه نیز اختلالاتی پدیدار خواهد شد.

توصیه می شود این نوع بذرها را به علت گرانی آنها ۲۴ ساعت قبل از کاشت در زمین و یا گلدان در یک پارچه نخی و یا پنبه ای در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد نگهداری کرد. باید دقت کرد قبل از این کار بذرها ابتدا در آب ولرم خیسانده شوند از طرفی باید مراقبت های لازم را به عمل آورد تا گیاه جوان بدون آفت و بیماری به زمین منتقل شود.

با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!

وقتی بذرها سبز شدند و رشد کافی نمودند باید آنها را به زمین گلخانه منتقل کنیم.بدین منظور حفره هایی که با فاصله معین و بر اساس تراکم بوته در متر مربع محاسبه شده است بر روی بسترها تعبیه می کنیم که دقیقا به اندازه حجم خاک گلدانهای سینی نشاءمی باشد. آنگاه با احتیاط کامل نشاء را همراه با خاک گلدان از گلدانها جدا کرده و در حفره ها قرار می دهیم.در اینجا باید مراقب باشیم تا به ریشه ها آسیبی وارد نیاید. بعد از انتقال نشاء به زمین آبیاری را شروع می کنیم . به یاد داشته باشیم مدت قرار گرفتن نشاء در گلدان نباید از حد معمول کند زیرا در این صورت است که ریشه به علت حجم کم خاک دچار مشکل شده و از رشد طبیعی باز می ماند و در نتیجه گیاه از ابتدا ضعیف خواهد بود و پس از آن هم رشد درستی نخواهد داشت.

به منظور دستیابی به بیشترین برداشت محصول از متر مربع تراکم بوته ها حائز اهمیت است.بعضی از کشاورزان و گلخانه داران بر این باورند که اگر تعداد بوته در واحد سطح بیشتر باشد محصول بیشتری می توانند برداشت کنند.بر اساس تجارب بدست آمده در گلخانه های خاکی برای واریته های موجود تراکمی برابر با ۷/۱ تا ۳ بوته٬ بنابر تجربه شخصی فصل کاشت و نوع واریته از نظر کوچکی و بزرگی برگ در نظر می گیرند که در این مورد می توان از کشاورزان با تجربه و کارشناسان مربوطه کمک گرفت.

ناگفته نماند که این کار دلایل فنی و مهمی دارد که از جمله می توان میزان نوردهی و جذب مواد مغذی خاک در فصول سرد را نام برد.پس به خاطر اینکه بوته ها از نور کافی برخوردار بوده و رشد مناسبی داشته باشند باید به گونه ای کاشت شوند که به روی یک دیگر کمتر سایه بیاندازند و به عبارتی دیگر موجب جلوگیری از تابش نور کافی به گیاه نشوند از طرفی در فصول سرد میزان غذا رسانی خاک به ریشه کمتر می شود و اگر تراکم هم در چنین وضعیتی زیاد باشد طبیعی است که به ریشه مواد کافی نخواهد رسید.

برای آبیاری گلخانه بهتر است از سیستم تحت فشار به صورت قطره ای استفاده کنیم.در این روش که بهترین نوع آن استفاده از نوارهای آبیاری است که از حدر رفتن آب جلوگیری می کند. بر اساس برنامه ای منظم به آبیاری گیاه خواهیم پرداخت زیرا آبیاری به صورت سنتی ضمن بالا بردن مصرف آب و همچنین رطوبت گلخانه مواد غذایی در خاک را شسته و دسترسی ریشه را به این مواد کم کرده.شایان ذکر است که آبیاری گیاه بر اساس سن گیاه بافت خاک و زمان مصرف متفاوت است.

برای مثال می توان گفت که خاک در زمستان به آب کمتری نیازمند است تا در فصل تابستان ولی در هر صورت باید به طور یکنواخت و دوره های منظم آبیاری کرد و مسلما در خاک های سبک مقدار آبیاری کمتر و فاصله زمانی بین آن نیز کمتر خواهد بود. توصیه می شود در هنگام آبیاری زمین را برای مدت طولانی به حالت اشباع قرار ندهیم و حتما رطوبت ۲۵ درصدی را در فاصله دو آبیاری رعایت نمایید به عبارت دیگر برای تناوب آبیاری٬ زمانی اقدام به آبیاری نمایید که رطوبت خاک به ۲۵٪ رسیده باشد ضمنا این را هم بدانید که گیاه خیار در زمانی که به گلدهی می رسد نیاز بیشتری به آب دارد.

آبیاری گلخانه برای خاک های سبک می تواند به روش نشتی باشد یعنی با ایجاد جوی و پشته آبیاری صورت می گیرد. در صورت استفاده از سیستم های قطره ای که با لوله های مخصوص صورت می گیرد نیازمند یک محاسبه دقیق هستیم زیرا معمولا وسط خط لوله از فشار آب کمتری برخوردار است و به این علت آبیاری به صورت یکنواخت انجام نمی شود.آبیاری قطره ای باید به صورتی باشد که پیازرطوبتی بین دو قطره چکان به یکدیگر متصل شود . همانطور که می دانید روزانه مقدار معینی اب زمین تبخیر می شود که باید در موقع مناسب تامین گردد.در صورتی که نسبت به آب یک منطقه مشکوک باشیم با آزمایش آب تصمیم نهایی را اتخاذ می کنیم مقادیر مجاز ec در آب براساس میلی موس تامین می شود ec کمتر از ۱ بسیار خوب ec بین ۱ تا۲ مناسب و ec ۲ تا ۳ کمی زیاد ec ۳ تا ۴ زیاد و ec بالاتر از ۴ بسیار زیاد غیر قابل قبول می باشد.

در بته خیار تا زمانی که ارتفاع گیاه به ۳۰ سانتی متر نرسیده هیچگونه هرسی را انجام نمی دهیم . اما پس از اینکه بوته به ارتفاع ۳۰ سانتی متری رسید شاخه های فرعی و میوه و گلهای آن را به تدریج حذف می کنیم. با این کار به گیاه اجازه می دهیم که تمام انرژی تولیدی توسط گیاه صرف رشد ساقه و برگهای اولیه شود و بدین وسیله گیاه قوی و شاداب باشد از ارتفاع ۳۰ سانتی متر به بعد شاخه های فرعی را حذف کنیم ولی با توجه به فصل کاشت و نظر برخی کارشناسان و کشاورزان با سابقه برخی به شاخه های فرعی اجازه می دهند رشد نمایند و بر اساس واریته و فصل کاشت طول شاخه های فرعی را تنظیم می کنند.

قابل ذکر است که در فصل بهار جوانه انتهایی شاخه های فرعی را بعد از ظهور برگ پنجم حذف می کنند به یاد داشته باشید که هرس اولیه گیاه تاثیر مستقیم و بسیار خوبی در رشد و بار دهی بوته خواهد داشت البته مشروط بر اینکه به طور صحیح و اصولی انجام گیرد.

از مواردی که باید در انجام آن دقت بسیاری کرد تا آسیبی به گیاه وارد نشود نحوه چیدن خیار از بوته است که به دلایلی با اهمیت است شیوه اصولی و صحیح چیدن خیار از بوته این است که آن را به سمت بالا کشیده تا بدین وسیله از ساقه جدا شود این عمل باعث می شود که بقایا یا دنباله میوه بر روی ساقه باقی نماند زیرا باقی ماندن این قسمت بر روی ساقه باعث پوسیدگی ساقه می شود و از طرفی دنباله میوه علاوه بر اینکه وزن میوه را سنگین تر می کند باعث جلوگیری از نرم شدن سریع میوه هم می شود امروزه در اکثر گلخانه ها دیده می شود که خیار را به وسیله قیچی از شاخه جدا می کنند این کار زمانی می تواند مشکل آفرین باشد که قیچی آلوده به بیماریهای قارچی و ویروسی خاصی باشد. در این حالت امکان انتقال بیماری از یک بوته به بوته دیگر زیاد است.

بد نیست بدانید به تازگی دستگاهی اختراع شده است که به وسیله اشعه می تواند میوه را از ساقه جدا کند.ولی تا زمانی که دسترسی به این وسائل امکان پذیر باشد بهتر است حتاالمقدور میوه با دستکش چیده شود ضمنا از ابزارهایی استفاده کنید که اطمینان داشته باشید آلوده نیستند.

زمانی که بوته ها به سقف مفید گلخانه می رسند باید پائین کشیده شوند.نکته ای که در این دوره حائز اهمیت است هرس برگهای فرسوده تر و پیر تر در طول دوره برداشت است.به طوری که هنگام پائین کشیدن بوته برگهای پائینی ضمن اینکه عمر خود را سپری کرده اند تعداد کمی نیز برای هرس کردن باقی مانده باشد. باید همواره به یاد داشته باشید که هرس برگهای فرسوده در هر نوبت نباید بیش از ۳ برگ در بوته باشد و حداقل ۱۸ تا ۲۵ برگ روی بوته باقی بماند. هرس برگ های فرسوده باید در طول دوره و به تناوب انجام گیرد که در هنگام پائین کشی مشکلی پیش نیاید و ضمنا متوجه باشیم برگهایی که هرس می کنیم نباید از تعداد برگهای تولید شده بیش تر باشد. به هر حال بعد از هرس برگ های مسن تر و رسیدن بوته به سقف٬ ۳ روش برای هرس بوته خیار مرسوم است.

اول اینکه با حذف برگهای پائینی و شل کردن نخ ها از قرقره که به سیم مهار متصل است ساقه را به صورت گرد در روی زمین قرار داده البته گاهی ساقه ها به جای اینکه روی زمین قرار گیرند بر روی شاسی های مخصوصی که با فاصله ۵۰ سانتی متر تعبیه شده اند قرار می گیرند. زمانی که بوته به انتها می رسد به دو شاخه فرعی اجازه می دهیم که رشد خود را ادامه دهند و دوباره به سمت پائین حرکت کنند.

میزان برداشت خیار گلخانه ای در هر هکتار چقدر است؟

این دو شاخه فرعی را مانند شاخه های اصلی در نظر می گیریم و پس از رشد این شاخه ها جوانه ای انتهایی شاخه اصلی را حذف می کنیم و سوم اگر در پایان فصل کشت با فرا رسیدن هوای گرم مصادف باشد می توان به جای پائین کشیدن بوته ها آن را بر روی سیم ها انداخته تا مانند سایبانی در گلخانه عمل کند در این حالت باید کاملا مراقب بود که بوته ها در موقع خم شدن شکسته نشوند و بعد ها دچار ضایعات و بیماری نگردند.

۱- خیار هایی که فقط در داخل گلخانه پرورش پیدا می کنند و به نام خیار پیش رس معروف هستند. در این نوع خیار ها فقط گل های ماده وجود دارد و میوه ها نیازی به گرده افشانی ندارند. برای پرورش خیار در گلخانه صرفا باید بذور پارتنوکارپیک یا هیبرید (F1) خریداری و از کاشت بذور معمولی در گلخانه جلوگیری به عمل آید.

۲- خیارهایی که در محیط آزاد پرورش داده می شوند. این خیار ها ترد و شکننده بوده و در اندازه های مختلف، محصول آن ها را برداشت می کنند. که در این نوع خیار ها گل های نر و ماده جدا از هم بوده و گل های نر زود تر از گل های ماده ظاهر می گردند.

خیار گلخانه ای برای کشت و پرورش بهتر است چون:

12-نکات دیگر

ریشه بوته گیاه: ریشه ی خیار سطحی و گسترده است. فقط تعداد معدودی از ریشه ها میتوانند بیش از عمق ۰.۵ متری نفوذ کنند. انشعابات زیاد اطراف ریشه باعث میشود تا سیستم ریشه ای این گیاه سطحی و در عمق کمی از خاک قرار گیرد ولی در خاکهای سبک میتوانند تا عمق ۸۰ سانتی متری نیز نفوذ کنند.

ساقه بوته خیار: ساقه خیار مانند سایر گیاهان خانواده کدوییان خزنده و کرکدار بوده که در مقطع زاویه دار است با ادامه رشد گیاه ، زاویه ها کوچکتر میشوند. ساقه میتواند به بیش از ۱۰متر نیز برسد.

برگ: برگها نسبتاً پهن و هر یک از۳ تا ۵ قسمت تشکیل شده و هرقسمت آن دارای کناره های مضرسی شکل است ویکی از لوپ ها به صورت نوک تیز در می آید.

گل: گلها ۵ قسمتی به رنگ زرد و به قطرحدود ۳ سانتی متراند. گلهای ماده در خیار فرو رفته اند و دارای مادگی طویل هستند که روی دمگل قوی می‌نشینند

میوه: میوه خیار یک نوع سته (نوعی میوه ناشکوفا) که پریکارپ آن کاملاُ گوشت آلود و آبدار است.مثل انگور داخل میوه سه حجره است. سطح میوه در ابتدای رشد خاردار بوده ولی با رسیدن میوه صاف میشود، طول عمر خیار خیلی کمتر از طول عمر بقیه گیاهان این تیره است.

کشت پاییزه: معمولا در کشت پاییزه از زمان کشت بذر تا اولین برداشت ۸-۷ هفته زمان میبرد. بذر خیار گلخانه ای در تیر یا مرداد با توجه به نوع اقلیم منطقه و شرایط گلخانه از نظر اماده بودن زمین معمولا به صورت مستقیم کشت میشود و میوه خیارهای کشت شده حدود پنجاه روز بعد یعنی از شهریور رسیده و اماده چیدن شده و تا اذر و دی ماه برداشت میشوند .حداکثر پیک تولید و برداشت و در اواخر مهر و ابان خواهد بود . پس از ان حذف بوته های خیار انجام می گیرد .

کشت بهاره: به طور کلی در کشت بهاره از هنگام کشت بذر خیار تا برداشت محصول بین ۸ تا ۱۰ هفته طول میکشد .برنامه ریزی در کشت بهاره خیار به صورتی است که بذر خیار در خزانه وبه صورت غیر مستقیم و درون سینی کشت و لیوانها از اذر تا بهمن کاشته شده و نشا در بهمن یا اسفند در زمین اصلی گلخانه کاشته میشوند و محصول در اسفند تا تیر سال بعد به بازار عرضه خواهد شد .

باز هم هرگونه سوالی در زمینه کاشت خیار گلخانه ای دارید در بخش نظرات با ما مطرح کنید.